Radioterapi, Inilah Yang Anda Perlu Tahu

Radioterapi atau terapi sinaran ialah prosedur perubatan untuk merawat kanser. Tujuan radioterapi adalah untuk membunuh sel-sel kanser, menghentikan pertumbuhan dan penyebaran sel-sel kanser, dan mencegah kanser berulang

Radioterapi boleh diberikan melalui pendedahan sinar-X, implan implan dalam badan, serta melalui ubat oral dan suntikan. Untuk mendapatkan hasil yang maksimum, radioterapi sering digunakan bersama-sama dengan kemoterapi dan pembedahan pembuangan kanser.

Sila ambil perhatian, walaupun ia boleh membasmi dan menghalang pertumbuhan sel kanser, radioterapi juga boleh merosakkan sel yang sihat. Walau bagaimanapun, kesan sampingan ini secara amnya tidak kekal. Untuk meminimumkan kesan sampingan ini, radioterapi perlu dilakukan dengan berhati-hati dan hanya pada bahagian badan yang terjejas oleh kanser.

Radioterapi biasanya dilakukan untuk merawat kanser di kepala dan leher, payudara, serviks, prostat, tiroid atau mata.

Petunjuk Radioterapi

Doktor akan mempertimbangkan radioterapi dengan objektif berikut:

• Melegakan simptom kanser lanjut
• Kecilkan saiz tumor sebelum prosedur pembedahan
• Merawat kanser, sama ada secara bersendirian atau digabungkan dengan rawatan lain, seperti kemoterapi
• Membunuh dan membersihkan sel kanser selepas pembedahan untuk membuang kanser, supaya kanser tidak kembali

Makluman Radioterapi

Radioterapi tidak boleh digunakan untuk semua keadaan, terutamanya semasa kehamilan. Wanita hamil tidak boleh menjalani radioterapi, kerana terapi ini boleh membawa maut dan menyebabkan komplikasi kehamilan, seperti keguguran, kelahiran pramatang atau keabnormalan plasenta.

Oleh itu, pesakit wanita yang merancang untuk menjalani terapi sinaran dinasihatkan untuk menggunakan kontraseptif semasa hubungan seksual. Ini adalah untuk mengelakkan kehamilan, sebelum dan semasa terapi sinaran.

Sama seperti pesakit wanita, pesakit lelaki juga disyorkan untuk menggunakan kontraseptif semasa melakukan hubungan seks semasa menjalani radioterapi. Dalam kes tertentu, pesakit lelaki dinasihatkan untuk terus menggunakan kontraseptif semasa hubungan seks sehingga beberapa bulan selepas radioterapi selesai.

Persediaan Radioterapi

Sebelum memulakan radioterapi, doktor akan menjalankan beberapa siri pemeriksaan untuk memastikan prosedur ini selamat dan sesuai, mengikut keadaan pesakit. Selepas itu, doktor akan menentukan dos dan kekerapan terapi sinaran, mengikut jenis dan peringkat kanser yang dialami oleh pesakit.

Doktor juga akan melakukan simulasi sinaran yang terdiri daripada beberapa peringkat, seperti yang diterangkan di bawah:

• Minta pesakit baring dan tentukan posisi yang selesa supaya prosedur radioterapi dapat berjalan dengan lancar
• Menyediakan bantal dan mengikat badan pesakit supaya tidak bertukar posisi semasa radioterapi
• Lakukan imbasan CT untuk menentukan bahagian badan yang menerima pendedahan radiasi
• Menentukan jenis radioterapi dan berapa kali terapi akan dilakukan, mengikut keputusan peperiksaan.
• Menandai bahagian badan pesakit yang dirawat dengan gelombang radiasi.
• Jalankan prosedur radioterapi selepas semua langkah di atas selesai

Prosedur Radioterapi

Terdapat tiga jenis radioterapi yang sering digunakan untuk merawat kanser. Penggunaannya juga berbeza-beza, bergantung kepada keadaan pesakit dan saiz dan jenis kanser. Berikut ialah jenis radioterapi yang dimaksudkan dan penjelasannya:

Radioterapi luaran

Radioterapi luaran ialah terapi yang dilakukan dengan mengarahkan sinar-X atau pancaran proton ke bahagian badan yang terkena kanser. Terapi ini tidak menyakitkan jadi pesakit biasanya boleh pulang ke rumah serta-merta selepas rawatan selesai.

Radioterapi luaran biasanya berlangsung 10–30 minit setiap sesi. Terapi ini boleh dilakukan dua kali seminggu.

Radioterapi dalaman

Radioterapi dalaman atau brachytherapy dilakukan dengan memasukkan implan radioaktif ke dalam badan pesakit, tepatnya berhampiran lokasi sel kanser tumbuh. Implan ini boleh dibiarkan di dalam badan selama beberapa hari atau kekal, bergantung kepada jenis kanser yang dihidapi pesakit.

Sila ambil perhatian bahawa implan yang dibiarkan kekal di dalam badan tidak perlu dibimbangkan, kerana tahap sinaran daripada implan akan berkurangan dari semasa ke semasa.

Radioterapi sistemik

Radioterapi sistemik ialah terapi sinaran yang dilakukan dengan memasukkan ubat ke dalam badan pesakit. Ubat ini boleh ditelan oleh pesakit atau disuntik melalui vena.

Radioterapi sistemik atau terapi radioisotop sering digunakan pada pesakit kanser tiroid dan kanser prostat. Radioterapi ini memerlukan pesakit dimasukkan ke hospital untuk masa yang lebih lama.

Selepas Radioterapi

Doktor akan memantau keadaan pesakit semasa menjalani terapi sinaran. Doktor juga akan menjalankan beberapa siri pemeriksaan untuk menentukan tindak balas badan pesakit terhadap terapi. Jika kesan sampingan berlaku, doktor akan memberi ubat untuk melegakan kesan sampingan ini.

Sila ambil perhatian, keberkesanan radioterapi boleh berbeza-beza untuk setiap pesakit. Sesetengah pesakit perlu menjalani radioterapi selama beberapa minggu atau bulan untuk keputusan dapat dilihat.

Bila hendak berjumpa doktor

Pesakit dinasihatkan untuk segera berjumpa doktor jika selepas menjalani radioterapi satu atau lebih aduan berikut muncul:

• Demam tinggi mencecah 38º C
• Menggigil
• Sakit kepala yang teruk dan leher kaku
• Sakit dada atau sesak nafas
• Daze
• kencing berdarah

Kesan Sampingan Radioterapi

Seperti jenis rawatan lain, radioterapi juga berisiko menyebabkan beberapa kesan sampingan. Walau bagaimanapun, kesan sampingan ini biasanya boleh dicegah atau akan hilang selepas terapi sinaran tamat.

Beberapa kesan sampingan radioterapi ialah:

• Kulit gatal, kering dan merah yang biasanya muncul 1-2 minggu selepas terapi
• Rambut gugur di bahagian badan yang dirawat, biasanya 2-3 minggu selepas terapi
• Cirit-birit, yang biasanya muncul beberapa hari selepas radioterapi dilakukan
• Lymphedema, yang boleh menyebabkan sakit dan bengkak pada kaki
• Mudah letih, yang boleh bertahan selama berbulan-bulan selepas terapi
• Kekakuan, sakit dan bengkak pada otot dan sendi di kawasan yang dirawat
• Kehilangan selera makan menyebabkan penurunan berat badan
• Gangguan psikologi, seperti kebimbangan, tekanan, kekecewaan atau kemurungan
• Luka di mulut atau sariawan, yang boleh disertai dengan mulut kering, nafas berbau, dan rasa tidak selesa di dalam mulut apabila makan, minum atau bercakap
• Gangguan seksual dan kesuburan, termasuk penurunan dorongan seks, disfungsi erektil pada lelaki dan kekeringan faraj pada wanita
• Sistem imun lemah kerana bilangan sel darah putih yang berkurangan, menjadikannya mudah dijangkiti